Coronavirus duket të jetë më vdekjeprurëse për burrat. Por në shumë mënyra të tjera, gratë po mbajnë barrën e kësaj pandemie.
Nga rritja e dhunës në familje dhe qasja e kufizuar në shërbimet e planifikimit familjar për ndikimin ekonomik, masat e bllokimit të vendosura për të ndaluar coronavirusin po dëmtojnë gratë dhe të drejtat e tyre themelore shumë më tepër sesa burrat. Epidemitë e mëparshme të Ebola dhe Zika kanë rezultuar në pengesa të mëdha për gratë dhe vajzat në rajonet më të prekura nga shpërthimet – dhe ekspertët dhe aktivistët po paralajmërojnë se e njëjta gjë po ndodh globalisht tani.
Një analizë e CNN në fillim të këtij viti zbuloi se në vendet për të cilat ishin të dhëna të disponueshme, burrat kishin 50% më të predispozuar se gratë të vdisnin pasi u diagnostikuan me COVID-19.
Por ekspertët thonë se përqëndrimi thjesht në të dhënat shëndetësore është i rrezikshëm.
“Ne mendojmë për këtë krizë në terma shumë të ngushtë, duke u përqendruar vetëm në ndikimet shëndetësore, por ne po humbasim imazhin më të madh”, tha Julia Smith, një studiuese në Universitetin Simon Fraser në Kanada.
Smith është duke punuar në një projekt shumë-vjeçar duke parë ndikimin më të gjerë të pandemisë.
“Burrat kanë rezultate më të këqija shëndetësore nëse infektohen, por kur mendojmë për ndikimet dytësore, këtu shohim se gratë po preken në mënyrë disproporcionale”, shtoi ajo.
Pandemia është duke u përkeqësuar problemet që gratë ishin përballur edhe para fillimit të saj. “Krizat si kjo rëndojnë pabarazitë strukturore ekzistuese në shoqëri – kur bëhet fjalë për të drejtat e grave, shëndetin e grave dhe statusin ekonomik të grave, kjo është saktësisht ajo që ne po shohim tani”, tha Kristina Lunz.
Smith tha që kur grupet e margjinalizuara nuk përfaqësohen në tryezën e vendimmarrjes, të drejtat dhe nevojat e tyre shpesh harrohen. “Dhe për fat të keq, të drejtat e grave janë pothuajse gjithmonë një pasojë në çdo situatë krize”, tha ajo.
Ndërsa virusi filloi të përhapet në mbarë botën, shumë qeveri befas njoftuan bllokime të rrepta, duke i kufizuar shumicën e qytetarëve në shtëpitë e tyre. Ndërsa kjo ndihmoi në ngadalësimin e shpërthimit, autoritetet në një numër vendesh regjistruan një pasojë shqetësuese: nxitje të dhunës në familje.
Studime të shumta kanë treguar që ngjarjet stresuese si rënia ekonomike ose katastrofat natyrore shpesh çojnë në raste më të larta të dhunës me bazë gjinore.
Megjithatë, në pjesën dërrmuese të vendeve, dhuna në familje nuk ishte diçka që qeveritë adresuan në asnjë mënyrë kur njoftuan politikën.
Disa qeveri morën masa kur problemi u bë i dukshëm. Qeveria franceze tha se do të paguante hotele për ti mbajtur aty viktimat dhe hapi qendra këshillimi. Ajo nisi një fushatë duke inkurajuar gratë të raportojnë dhunën.
“Por këto gra kanë provuar tashmë dhunën … ne duhet t’i përgjigjemi çështjes përpara se normat të rriten”, tha Smith.
Vështirësitë financiare
Të dhënat e deritanishme tregojnë se pasojat ekonomike të pandemisë janë gjithashtu më të ashpra për gratë. Një shembull: 55% e amerikanëve që kanë humbur punën e tyre në ars dhe prill ishin gra, sipas një analize nga Instituti i Politikave Ekonomike.
“Shumë industri që preken më shumë nga shpërthimi – turizmi dhe industri të tjera të shërbimit, sektori i punës së kujdesit – ato industri kanë tendencë të mbizotërohen nga gratë”, tha Smith.
Në të njëjtën kohë, shumë më tepër gra se burra kanë gjetur veten në vijat e para të betejës kundër virusit. Sipas Organizatës Botërore të Shëndetit, 70% e punonjësve të shëndetit global dhe të kujdesit shoqëror janë gra.
Gratë në të gjithë botën janë gjithashtu përgjegjëse për shumicën e kujdesit për fëmijët e pa prind dhe punët e shtëpisë. Sipas vlerësimeve të KB-së, gratë shpenzojnë mesatarisht 4,1 orë në ditë duke bërë kujdes të papaguar dhe punë shtëpiake, në krahasim me 1.7 orë të shpenzuara nga burrat.
Të mos mendosh për askënd tjetër
Pandemia ka prezantuar gjithashtu disa liderë botërorë me një mundësi për të rrëmbyer më shumë fuqi, duke ngjallur frikë midis aktivistëve dhe studiuesve për të drejtat e grave.
“Kjo është ajo që tregon historia, dhe kjo është ajo që ne po shohim tani, duke parë Viktor Orban për shembull, ishte javën e kaluar që parlamenti në Hungari, ku partia e tij ka shumicën, miratoi ligjin që kufizon vendin nga bërja e Konventës se Stambollit”.
Konventa e Stambollit është traktati i parë juridikisht i detyrueshëm në botë i dedikuar plotësisht në luftën kundër dhunës ndaj grave.
Lunz, Marbán Castro, Smith dhe O’Donnell thanë të gjithë se kriza aktuale tregon saktësisht pse gratë duhet të jenë “në tryezë” kur të merren vendime.
Shumë kanë theksuar se vendet e udhëhequra nga gratë duket se po shkojnë mirë në luftën e tyre kundër pandemisë.
