Muajin e kaluar, miliona koreano-jugorë u reshtuan me durim në qendrat e votimit dhe mbajtën një distancë nga votuesit e tjerë. Ndërsa prisnin të lanin duart dhe të tërhiqnin dorezat plastike të disponueshme përpara se të futeshin në stenda, disa mund ta kenë lejuar t’u shkojë ndërmend ideja për jetën përtej ushtrimit të të drejtës së tyre demokratike: një kthim i menjëhershëm në punë, një raund golfi ose, më në fund, një shans për të hyrë në dyqan për diçka më indulgjente se ushqimi dhe pastruesi i duarve.
Të dalësh për darkë, e lëre më të votosh në një zgjedhje kombëtare, do të dukej pothuajse e pakonceptueshme javë më parë, kur koronavirusi kërcënoi të shkaktojë po aq shumë viktima në Korenë e Jugut, sa edhe në SHBA apo pjesë të tjera të Evropës.
Shumë kohë përpara se politikanët gjetkë të pranonin se sëmundja përbënte një kërcënim serioz për shëndetin publik, Koreja e Jugut vuri re e alarmuar, rritjen e infeksioneve të raportuara çdo ditë . Pasi vendi raportoi rastin e parë në 20 Janar, numrat fillimisht mbetën të ulët para se të ngriheshin fort, duke arritur një kulm prej 909 infeksionesh ditore më 29 shkurt.
Pastaj ndodhi diçka e jashtëzakonshme. Rritja filloi të rrafshohet. Nga fundi i marsit, infeksionet e përditshme po numëroheshin në dhjetëra, dhe pastaj në shifra njëshe. Në hapësirën e disa javëve, Koreja e Jugut kishte rrafshuar kurbën.
Të mërkurën e kaluar Koreja e Jugut raportoi 11 raste të reja Covid-19, ditën e katërt me radhë numri ishte nën 15. Numri i përgjithshëm i pacientëve është 10.683, më shumë se 8,000 prej të cilëve janë shëruar. Me 237 vdekje deri më tani, Koreja e Jugut ka një nga nivelet më të ulëta të vdekshmërisë së rasteve Covid-19 në botë, me 2.23%.
Vendet e tjera tani po shikojnë Korenë e Jugut dhe tre parimet e saj udhëzuese, se si të rifillojnë: testo, gjurmo dhe freno.
Në kohën kur Organizata Botërore e Shëndetit lëshoi lutjen e saj në mes të marsit për të “testuar, testuar, testuar”, Koreja e Jugut kishte javë që bënte pikërisht këtë, duke zhvilluar shpejt aftësinë për të testuar një mesatare prej 12,000 njerëz – dhe ndonjëherë deri 20,000.
Qendrat në qytete i bënin testet falas brenda 10 minutash, me rezultatet që u dërgoheshin telefonave të njerëzve brenda 24 orëve. Nga mesi i marsit, ishin testuar më shumë se 270,000 njerëz.
Koreja e Jugut përdori gjithashtu teknologjinë e lëvizshme. Njerëzve që dilnin pozitivë, u kërkohej të përshkruanin lëvizjet e tyre të fundit, të ndihmuar nga ndjekja e telefonit me GPS, regjistrimet e kamerave të mbikqyrjes dhe transaksionet e kartave të kreditit.
Këto detaje i mundësuan Qendrës së Koresë për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve të lëshojë alarmet, në kohë reale, se ku ishin personat e infektuar para se të konfirmohej statusi i tyre pozitiv.
Në mesin e kritikave se sistemi mund të shkelte intimitetin, alarmet përmbajnë vetëm kategorinë gjinore dhe moshore të secilit person të infektuar, dhe emrat dhe adresat e vendeve që kishin vizituar.
Jerome Kim, drejtori i përgjithshëm i Institutit Ndërkombëtar të Vaksinave në Seul, tha se Koreja e Jugut kishte përmirësuar reagimin ndaj virusit përmes “udhëheqjes vendimtare bazuar në të dhëna, jo emocione”.
“Kishte pajtueshmëri me këshillat për distancimin shoqëror dhe higjenën, si shmangia e bareve, kishave, palestrave dhe shkollave”, tha Kim. “Bashkëpunimi vullnetar nga një popullatë e informuar ka qenë një tipar i spikatur i reagimit”.
Koreja e Jugut kishte nxjerrë tashmë një mësim në lidhje me koston e veprimit të vonuar. Në vitin 2015 sindroma e frymëmarrjes së Lindjes së Mesme vrau 36 njerëz, u infektuan 186 dhe detyroi mijëra persona të qëndronin në karantinë, në një shpërthim të gjurmuar te një vizitor i vetëm nga jashtë.
Presidenti Moon Jae-in tani ka filluar një fushatë të “diplomacisë së koronavirusit” me liderët e tjerë botërorë, dhe vendi ka eksportuar komplete testesh për të paktën 20 shtete, përfshirë SHBA. Qeveria ka nxjerrë gjithashtu një libër se si të frenohet koronavirusi, Flattening Curve on Covid-19: the Experience of Korea.
Ndërsa zyrtarët shëndetësorë mbeten të kujdesshëm nga frika e një vale të dytë të infeksioneve, jeta po kthehet ngadalë në një version të normalitetit. Kufizimet e javës së kaluar për dyqanet, restorantet, baret, palestrat, shkollat dhe shërbimet fetare – këto të fundit burimi i shpërthimit të vetëm në vend – u lehtësuan. Parqet dhe pyjet nacionale janë vendosur të hapen gradualisht, ndërsa distanca fizike do të mbetet në fuqi.
“Derisa të arrijmë imunitetin e tufës ose të arrijmë nivele të ngjashme me një vaksinë të sigurt dhe efektive, normalja e re, me një theks mbi higjenën, distancimin social dhe goditjet e mundshme lokale, mund të vazhdojë,” tha Kim.
Fitorja bindëse e partisë qeverisëse në zgjedhjet e kuvendit kombëtar të javës së kaluar është interpretuar si miratim i trajtimit të krizës nga qeveria.
“Unë mendoj se qeveria ka bërë një punë të mirë,” tha Lee Mi-i ri, 35 vjeç, e cila kaloi kohë në spital pasi mori virusin nga burri i saj. “Unë e di se vendet e tjera po shohin Korenë e Jugut pasi numrat kanë rënie, por unë mendoj se është për shkak të punës së palodhur të zyrtarëve shëndetësorë, jo të politikanëve.”
Për Kim Tae-hyung, një inxhinier 31-vjeçar nga Seuli, përqafimi i kujdesshëm i një bote post-pandemike do të thoshte edhe një herë të luante lojën që ai do.
“Unë jam anëtar i një klubi të futbollit në komunitet dhe ne dolëm të luajmë të shtunën për herë të parë pas dy muajsh,” tha ai. “Ne vendosëm maska ndërsa luanim, dhe përsëri ishim të shqetësuar për koronavirusin. Por moti ishte i bukur. Dhe u ndjeva i freskuar ”. cnn-bota.al
