Fillimet e një astronauti duken si një karrierë emocionuese dhe joshëse. Por a keni menduar ndonjëherë për rreziqet me të cilat përballen këta njerëz duke u ekspozuar ndaj kushteve ekstreme, siç janë rrezatimi dhe mikrograviteti?
Të jetuarit dhe të punuarit në mikrogravitet mund të ndikojnë në tërë trupin tuaj në mënyra të ndryshme. Nga ana tjetër, trupi i njeriut është i aftë të adaptojë fiziologjinë e tij për të mbijetuar në kushte të ndryshme.
Çfarë është mikrograviteti?
Mikrograviteti është gjendja në të cilën njerëzit ose objektet duket se janë pa peshë.
Ju mund të keni dëgjuar se nuk ka gravitet në hapësirë. Kjo nuk është mjaft e vërtetë. Në fakt, një sasi e vogël e gravitetit mund të gjendet kudo në hapësirë.
Stacioni Ndërkombëtar Hapësinor gjendet mbi planetin tonë në një lartësi midis 320 dhe 400 kilometra mbi Tokë. Në atë lartësi, graviteti është shumë i pakët.
Arsyeja e vërtetë që njerëzit dhe objektet “notojnë” në orbitë është sepse ata janë në rënie të lirë.
Ndonjëherë, astronautët duhet të kalojnë muaj të tërë në mikrogravitet, kështu që NASA dhe agjencitë e tjera hapësinore studiojnë me kujdes efektet e mikrogravitetit, në mënyrë që të mbajnë astronautët të sigurt dhe të shëndetshëm.
“Astronautët që jetojnë në stacionin hapësinor kalojnë muaj në mikrogravitet. Astronautët që udhëtojnë në Mars gjithashtu do të kalonin muaj në mikrogravitet duke udhëtuar përmes Planetit të Kuq”, raporton NASA.
Cilat janë pasojat shëndetësore të mikrogravitetit në trupin e njeriut?
Efektet në sistemin kardiovaskular
Nën mungesën e gravitetit, duke qëndruar në këmbë, shpërndarja e lëngjeve krijon presion më të lartë arterial në këmbë (200 mmHg) sesa në kokë (70 mmHg).
“Në Tokë, me peshën e saj normale, të gjitha ndryshimet në sjellje – të tilla si kur shtriheni, uleni ose qëndroni në këmbë, si dhe ndryshimet në nivelet e aktivitetit, siç janë përmes ushtrimit – kërkojnë që zemra dhe sistemi vaskular të rregullojnë presionin e gjakut dhe shpërndarjen duke rregulluar rrahjet e zemrës (rrahjet në minutë) dhe sasinë e gjakut që nxirret nga zemra. Këto rregullime sigurojnë vetëdije të vazhdueshme duke siguruar oksigjen në tru ose aftësi të vazhdueshme për të punuar”, përshkruan NASA.
Efektet në sistemin muskuloskeletor
Për shkak të mikrogravitetit, muskujve të astronautëve nuk u kërkohet të mbështesin peshën e tyre trupore. Për shkak të përdorimit të zvogëluar, ata mund të vuajnë nga atrofia e muskujve. Kjo mund t’i bëjë ata të paaftë të bëjnë detyra që kërkojnë fizikisht gjatë një misioni.
Është e njëjta ndjesi që ndjen pasi të kalosh tërë ditën shtruar, dhe më pas mundohu të bësh një shëtitje menjëherë. Ndihet sikur muskujt tuaj nuk mund ta kryejnë punën e tyre siç duhet.
Për të parandaluar këto probleme shëndetësore, astronautët ushtrojnë rregullisht, duke siguruar ushtrime shumë të nevojshme në mjedisin e mikrogravitetit.
Si mund të përshtaten astronautët ndaj efekteve të mikrogravitetit?
Sistemet nervore të astronautit zakonisht përshtaten shumë shpejt. Deri në ditën e tretë të fluturimit, shumica e tyre nuk mund të ndjejnë sikletin që ndjejnë kur arritën për herë të parë në hapësirë.
Pasi të kthehen në Tokë, ata do të duhet të përballen me një proces tjetër të përshtatjes së sistemeve të tyre fiziologjike në gravitet përsëri.
Mirëpo trupi i njeriut është një makinë e jashtëzakonshme që mund të bëjë gjëra të mahnitshme. Sigurisht, kërkon shumë stërvitje dhe përkushtim, dhe kjo është diçka në të cilën shkëlqejnë astronautët.
