Që nga fillimi i pandemisë, ka qenë e qartë se COVID mund të ketë një ndikim të thellë në shëndetin mendor sa edhe në mirëqenien fizike.
Normat e depresionit dhe ankthit janë rritur në mbarë globin, madje edhe në mesin e atyre që nuk kanë qenë kurrë të sëmurë. Për ata që janë infektuar, rreziku është më i lartë. Njerëzit që kanë pasur COVID-19 dhe janë rikuperuar kanë më shumë gjasa të diagnostikohen me depresion ose ankth një vit pas sëmundjes së tyre, dhe ata janë më të ndjeshëm ndaj problemeve të gjumit dhe abuzimit me substancat gjithashtu.
Për një nëngrup të vogël të atyre pacientëve, lidhja mund të jetë veçanërisht e papritur dhe e rëndë. Për më shumë se dy vjet, mjekët në mbarë botën kanë publikuar raporte të rasteve që përshkruajnë psikozën e lidhur me COVID, duke treguar histori të individëve më parë të shëndetshëm, të cilët papritmas zhvillojnë simptoma si halucinacione ose deluzione të dhunshme.
Dhe shkaqet ende nuk janë të qarta.
Lidhja COVID dhe shëndeti mendor
Në shumë mënyra, pandemia ka shkaktuar problematika për çështjet e shëndetit mendor. Ekziston stresi dhe izolimi i të jetuarit pandemik, dhe ka miliona njerëz që merren me pasojat e një infeksioni dhe COVID të gjatë. Humbja, frika, pasiguria dhe dhimbja fizike kanë përmbysur jetën e shumë njerëzve duke bërë që gjërat në aspektin mendor dhe fizik mos të jenë më njësoj.
Studiuesit gjithnjë e më shumë besojnë se ka një bazë biologjike edhe për krizën e shëndetit mendor të lidhur me COVID- 19. Virusi i vë njerëzit në rrezik më të madh të problemeve shëndetësore si inflamacioni dhe mpiksja e gjakut që mund të dëmtojnë trurin. Ekzistojnë gjithashtu disa prova që sugjerojnë se virusi mund të hyjë drejtpërdrejtë në vetë trurin, megjithëse ky hulumtim është ende shumë paraprak.
Pavarësisht, është e qartë se marrëdhënia midis COVID dhe çështjeve të shëndetit mendor është komplekse. Ekspertët e shëndetit mendor e kanë ditur prej disa kohësh se njerëzit me skizofreni ose çrregullime të humorit, si depresioni, mund të jenë në rrezik më të madh për t’u sëmurë vërtet nëse janë të infektuar me COVID. Pse? Përsëri, nuk dihet.
Është e mundur, për shembull, që njerëzit me skizofreni të kenë çrregullime të sistemit imunitar që rrisin rrezikun e tyre për sëmundje të rënda nëse janë të infektuar me COVID-19. Por studiuesit nuk e kanë përjashtuar mundësinë shumë reale që mund të jetë diçka tjetër. Përcaktuesit socialë të shëndetit, si stabiliteti ekonomik ose aksesi në kujdesin shëndetësor, mund të jenë gjithashtu faktorë. Këto lloje të stresorëve mund t’i vënë njerëzit në rrezik më të madh të problemeve të caktuara të shëndetit mendor dhe gjithashtu mund të rrisin gjasat për sëmundje të rënda nëse infektohen me COVID.
Misteret e psikozës me fillim të papritur
Psikoza në vetvete mbetet e nën-trajtuar, me shumë njerëz që presin vite përpara se të kërkojnë ndihmë. Pra, është e mundur që në disa raste koha e psikozës së njerëzve të jetë e rastësishme. Rreth 3.5% e njerëzve përjetojnë një episod psikotik në një moment të jetës së tyre, duke e bërë atë më të zakonshëm nga sa e kuptojnë shumë.
Megjithatë, shumë rreth asaj se pse disa njerëz ndryshe të shëndetshëm zhvillojnë këtë lloj reagimi të rëndë mbetet një mister – gjë që e bën trajtimin dhe parandalimin e vështirë.
Psikoza mund të trajtohet përmes një kombinimi të terapisë dhe medikamenteve antipsikotike. Ndonjëherë është e nevojshme që njerëzit të marrin kujdes në një mjedis spitalor ose rehabilitimi. Në rastin e kushteve kronike si skizofrenia, ka mënyra për ta menaxhuar atë gjatë gjithë jetës së një personi.
Por për të ndihmuar, mjekët dhe studiuesit duhet të kuptojnë shkaqet kryesore. Dhe me psikozën post-COVID, ka më shumë pyetje sesa përgjigje në këtë pikë.
Burimi: Huffington Post
