Irani po kryen ekzekutime “me një shkallë alarmante”, duke vrarë të paktën 419 persona në shtatë muajt e parë të vitit, tha Sekretari i Përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara Antonio Guterres në një raport të ri, i cili tregon një rritje prej 30 për qind të dënimit me vdekje gjatë së njëjtës periudhë të vitit 2022.
Shkalla e ekzekutimeve në Iran është rritur ndjeshëm, veçanërisht në vazhdën e protestave të përhapura pas vdekjes së 22-vjeçares Mahsa Amini në Teheran në vitin 2022, ndërsa ishte në paraburgim nga policia famëkeqe iraniane e moralit për një shkelje të dyshuar të hixhabit.
Autoritetet i janë përgjigjur trazirave me një goditje që kanë lënë qindra të vdekur dhe mijëra të plagosur.
Guterres tha në një raport për Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së se shtatë burra u ekzekutuan në lidhje me ose për pjesëmarrje në protestat e shkaktuara nga vdekja e Amini.
Në të shtatë rastet, informacionet e marra “tregonin vazhdimisht se procedurat gjyqësore nuk përmbushnin kërkesat për një proces të rregullt dhe një gjykim të drejtë sipas ligjit ndërkombëtar për të drejtat e njeriut”, tha ai.
Të dhënat u publikuan për herë të parë në tetor në një raport nga Javaid Rehman, raportuesi special i OKB-së për të drejtat e njeriut në Iran.
Ai tha se kishte prova të “rrëfimeve të nxjerra përmes torturës dhe të dënimit me vdekje që ishte zbatuar pas procedurave gjyqësore që shkelnin në mënyrë thelbësore të drejtën për gjykim të drejtë”.
Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së citoi gjithashtu informacionin e marrë nga agjencia e të drejtave të OKB-së se midis 17 shtatorit 2022 dhe 8 shkurtit 2023, rreth 20,000 individë u arrestuan për pjesëmarrje në protesta.
“Është veçanërisht shqetësuese që shumica e individëve të arrestuar mund të kenë qenë fëmijë, duke pasur parasysh se mosha mesatare e raportuar e të arrestuarve vlerësohej të ishte 15 vjeç, sipas zëvendëskomandantit të Korpusit të Gardës Revolucionare Islamike”, tha Guterres.
Guterres përmendi raste të raportuara të përdorimit joproporcional dhe të tepruar të forcës kundër protestuesve, dhe rrahje dhe dhunë seksuale pasi ata u vunë në paraburgim, si dhe abuzim psikologjik.
“Qasja në përfaqësimin ligjor adekuat dhe në kohë u refuzua shpesh, me raporte për rrëfime të detyruara, të cilat mund të ishin marrë si rezultat i torturës,” tha ai gjithashtu.
Guterres shprehu shqetësim të thellë “për mungesën e hetimeve transparente dhe të pavarura për shkeljet e raportuara të të drejtave të njeriut, veçanërisht në kontekstin e protestave të fundit mbarëkombëtare”.
Ai tha se shënjestrimi i vazhdueshëm i avokatëve po pengon gjithashtu përgjegjësinë për shkeljet e kaluara dhe ato të vazhdueshme.
Sekretari i Përgjithshëm tha gjithashtu se 239 persona më shumë se gjysma e atyre që u ekzekutuan në shtatë muajt e parë të 2023 thuhet se u dënuan me vdekje për vepra të lidhura me drogën.
Raporti i tetorit nga raportuesi i posaçëm i OKB-së për Iranin tha se numri i të ekzekutuarve nga komunitetet e pakicave etnike, veçanërisht nga minoriteti Baluch, mbeti “disproporcionalisht i lartë”, veçanërisht për veprat penale të lidhura me drogën ose sigurinë.
Amnesty International ka thënë se regjimi në Teheran ekzekuton më shumë njerëz se çdo vend tjetër në botë përveç Kinës, dhe ka dënuar një situatë sipas të cilës i ka kthyer burgjet e vendit në “fusha vrasjeje”.
Qendra për të Drejtat e Njeriut me bazë në SHBA në Iran ka thënë se ekzekutimet e motivuara politikisht në Iran po rriten “në mënyrë dramatike” pasi autoritetet përdorin dënimin me vdekje si një “taktikë frikësimi dhe ndëshkimi”.
j.l./ ABC24.AL
