Ngadalësimi aktual ekonomik global ka të ngjarë të detyrojë më shumë punëtorë të pranojnë punë me cilësi më të ulët, të paguara dobët, të cilave u mungon siguria e punës dhe mbrojtja sociale, duke theksuar kështu pabarazitë e përkeqësuara nga kriza COVID-19, sipas një raporti të ri të Organizatës Ndërkombëtare të Punës.
Trendet 2023 (WESO Trends), gjithashtu parashikon që rritja globale e punësimit do të jetë vetëm 1.0 përqind në 2023, më pak se gjysma e nivelit në 2022. Papunësia globale është planifikuar të rritet lehtë në 2023, me rreth 3 milionë, në 208 milionë (që korrespondon me një normë të papunësisë globale prej 5.8 për qind). Madhësia e moderuar e kësaj rritjeje të parashikuar është kryesisht për shkak të ofertës së ngushtë të fuqisë punëtore në vendet me të ardhura të larta. Kjo do të shënonte një përmbysje të rënies së papunësisë globale të parë mes viteve 2020-2022. Kjo do të thotë se papunësia globale do të mbetet 16 milionë mbi standardin e para krizës (të vendosur në 2019).
Sipas raportit, përveç papunësisë cilësia e punës mbetet një shqetësim kyç duke shtuar se puna e denjë është thelbësore për drejtësinë sociale. Pavarësisht nga një rimëkëmbje e sapolindur gjatë vitit 2021, mungesa e vazhdueshme e mundësive më të mira të punës ka të ngjarë të përkeqësohet, thotë studimi.
Ngadalësimi aktual do të thotë se shumë punëtorë do të duhet të pranojnë punë me cilësi më të ulët, shpesh me paga shumë të ulëta, ndonjëherë me orë të pamjaftueshme. Për më tepër, ndërsa çmimet rriten më shpejt se të ardhurat nominale të punës, kriza e kostos së jetesës rrezikon të shtyjë më shumë njerëz në varfëri. Kjo prirje vjen në krye të rënies së ndjeshme të të ardhurave të vërejtura gjatë krizës së COVID-19, e cila në shumë vende preku më keq grupet me të ardhura të ulëta.
Raporti gjithashtu identifikon një masë të re, gjithëpërfshirëse të nevojës së paplotësuar për punësim – hendekun global të vendeve të punës. Si dhe ata që janë të papunë, kjo masë përfshin personat që duan të punësohen, por nuk janë në kërkim aktiv për punë, qoftë për shkak se janë të dekurajuar ose sepse kanë detyrime të tjera si përgjegjësitë e kujdesit. Hendeku global i vendeve të punës ishte 473 milionë në vitin 2022, rreth 33 milionë mbi nivelin e vitit 2019.
Përkeqësimi i tregut të punës është kryesisht për shkak të tensioneve gjeopolitike në zhvillim dhe konfliktit të Ukrainës, rimëkëmbjes së pabarabartë të pandemisë dhe pengesave të vazhdueshme në zinxhirët e furnizimit global, thotë WESO Trends. Së bashku, këto kanë krijuar kushtet për stagflacion – njëkohësisht inflacion i lartë dhe rritje e ulët – për herë të parë që nga vitet 1970.
Gratë dhe të rinjtë janë dukshëm më keq në tregjet e punës. Në nivel global, shkalla e pjesëmarrjes së grave në fuqinë punëtore ishte 47.4 për qind në vitin 2022, krahasuar me 72.3 për qind për burrat. Ky hendek prej 24,9 pikë përqindjeje do të thotë se për çdo burrë ekonomikisht joaktiv ka dy gra të tilla, shkruajnë mediat e huaja.
Të rinjtë (15-24 vjeç) përballen me vështirësi të mëdha në gjetjen dhe mbajtjen e punësimit të denjë. Shkalla e tyre e papunësisë është tre herë më e lartë se ajo e të rriturve. Më shumë se një në pesë – 23.5 përqind – e të rinjve nuk janë në punësim, arsim ose trajnim (NEET).
Ndryshime të rëndësishme në perspektivat rajonale të tregut të punës 2023
Në vitin 2023, Afrika dhe Shtetet Arabe duhet të shohin rritje të punësimit prej rreth 3 për qind ose më shumë. Megjithatë, me rritjen e popullsisë së tyre në moshë pune, të dy rajonet ka të ngjarë të shohin normat e papunësisë të bien vetëm në mënyrë modeste (nga 7.4 në 7.3 për qind në Afrikë dhe 8.5 në 8.2 për qind në Shtetet Arabe).
Në Azi dhe Paqësor dhe Amerikën Latine dhe Karaibe, rritja vjetore e punësimit parashikohet të jetë rreth 1 për qind. Në Amerikën e Veriut do të ketë pak ose aspak fitime punësimi në vitin 2023 dhe papunësia do të rritet, thotë raporti.
Evropa dhe Azia Qendrore janë veçanërisht të goditura nga pasojat ekonomike të konfliktit në Ukrainë. Por ndërsa punësimi parashikohet të bjerë në vitin 2023, normat e tyre të papunësisë duhet të rriten vetëm pak duke pasur parasysh sfondin e rritjes së kufizuar të popullsisë në moshë pune.
j.l./ dita
